10. Sınıf Coğrafya 1. Dönem 1. Yazılı Soruları ve Cevap Anahtarı

1)Levha Tektoniği Kuramını kısaca anlatınız.

1915 yılındaAlfredWegenertarafından ortaya atılmıştır. Bu kurama göre kıtalar başlangıçta Pangea adı verilen tek kara parçasından oluşmakta; Pangea’yı çevreleyen okyanusada Panthalassadenilmekteydi. Zaman içerisinde yer kabuğunun hareket etmesiyle Pangea ikiye ayrıldı ve kuzeydeLaurasia, güneyde ise Gondwanaadı verilen kıtalar oluşmuştur. Bu kıtalar arasına sularındolmasıyla da Tethys Denizi meydana gelmiştir. Levhaların hareketi ile yer kabuğu parçalanarak yeryüzübugünkü görünümünü almıştır.Levhalar, her yıl santimetrelerle ifade edilebilecek kadar yavaş hareket etmektedir.

2) Derinlik volkanizması sonucu oluşan şekillerin isimlerini yazınız.

– Batolit

– Lakolit

– Dayk

– Sill

3) Oluşum nedenlerine göre deprem türlerinin isimlerini yazınız.

– Çöküntü (Göçme) Depremler

– Volkanik Depremler

– Tektonik Depremler

4) Kıtaların birbirinden ayrılmasının kanıtları nelerdir?

– Kıta kenarları birbirine uyumludur.

– Benzer tortul tabakalar günümüzde farklı konumlarda bulunan kıtalarda yer almaktadır.

– Benzer sürüngen fosillerinin farklı kıtalarda bulunması.

– Yaşlı buzul kayaları günümüzde farklı konumlarda bulunan kıtalarda görülmektedir.

– Benzer yaşlı kaya grupları, bugün farklı konumlarda olan kıtalarda bir bütünün parçaları şeklinde yer almaktadır.

5) Başkalaşım kayaçları nasıl oluşmaktadır. Örnek vererek açıklayınız.

Tortul ve magmatik kayaçların yer kabuğunun derinliklerinde yüksek sıcaklık ve basınç altında değişime uğramasıyla başkalaşım kayaçları oluşur. Başkalaşım kayaçlarına örnekler:

·         Kiltaşı – Şist’e dönüşür.

·         Kumtaşı – Kuvarsit’e dönüşür.

·         Granit – Gnays’e dönüşür.

·         Kalker – Mermer’e dönüşür.