“Uygurlar Çinlilerden etkilenerek Manihaizm (Mani) dinini benimsemişlerdir. Bu dine göre et yemek ve insan öldürmek yasaktır.’’ Buna göre;
Yukarıda verilen açıklamaya göre Uygurların Manihaizm dinini benimsemelerinin sonuçları arasında gösterilemez?
A) 18 harften oluşan Uygur alfabesini kullanmışlardır.
B) Savaşçı özelliklerini kaybetmişlerdir.
C) Tarım yapmaya başlamışlardır.
D) Yerleşik yaşama geçmişlerdir.
Cevap:
Uygurların Maniheizm dinini benimsedikten sonra savaşçı özelliklerini yitirmeleri, tarım yapmaya başlamaları, yerleşik hayata geçtikleri görülmüştür. Fakat Uygur alfabesini kullanmaları bu dine geçişin sonucu değildir. Doğru cevap A şıkkı.
Açıklama:
Kırgızlar tarafından yıkılan Uygurlar, Maniheizm dinine geçince ve yerleşik hayata geçince hayatlarında pek çok değişim yaşandı. İşte o değişim ve dönüşümler:
1) Şehirleşme
Dinin en büyük değişim yaptığı alanlardan biri şehirleşme üzerine olmuştur. Göçebe bir yaşam tarzından yerleşik hayata geçen Uygurlar, bu özellikleri ile “ilk” olma özelliğini taşıyor.
2) Mimari
Şehirleşmenin başlamasıyla birlikte mimari eserler de verilmeye başlanmıştır. Uygurlar, Türk tarihinin ilk mimari eserlerini ortaya koyan devlettir.
3) Ticaret
Baga Tarkan döneminde Çinli prenslerle evlenilmiş ve Çin ile ticaret geliştirilmiştir.
4) Kalıcı Sanat Eserleri
Şehirleşmenin başlaması ve mimari eserlerin inşası ile birlikte kalıcı sanat eserleri de bu dönemde verilmeye başlanmıştır. Yine bu dönemde kalıcı duvar resimlerinin de çeşitli örnekleri verilmiştir. Uygurlar, sanat üretimi açısından önceki Türk devletlerine oranla çok daha ileri düzey bir medeniyet kurmuşlardır.
5) Dinin Öğretilmesi İçin Kitapların Basılması
Maniheizm dininin ülke içindeki tüm vatandaşlar tarafından öğrenilmesi ve benimsenmesi için ülkenin dört bir yanında tapınaklar inşa edildi ve kitaplar basıldı.
6) Matbaanın Temeli Sayılan Kalıpların Kullanılması
Çinlilerden kağıt ve matbaa konusunda tekniki bilgileri alan Uygurlar, matbaa için gerekli olan kalıpları kullanarak bu alanda kendilerini geliştirmişlerdir.
7) Tarım
Hayvancılıktan tarıma yönelen Uygurlar, toprağı ekip sürmeyi öğrendi ve yine bu özellikleri ile “ilk” oldular.