Terim anlam Türkçe ve edebiyat derslerine karşımıza çıkabilecek konulardan birisi. Temel olarak sözcükte anlam konusun alt başlıklarından birisidir terim anlam. Bu yazımızda terim anlamın ne olduğunu, terim anlamlı sözcüklere örnekleri ve terim anlamın özelliklerine bakacağız. Terim anlam ile ilgili hazırlanan bu konu anlatımı ilkokul, ortaokul 4. sınıf, 5. sınıf, 6. sınıf, 7. sınıf ve 8. sınıf seviyelerine uygun olarak hazırlanmış örnek zenginliği sağlanmıştır.
Terim Anlam Nedir?
Terim anlam: Bilim, sanat, spor, müzik, tiyatro, matematik, Türkçe gibi birçok alana ait özel kavramları karşılayan sözcüklere terim anlamlı sözcük denir.
Terim anlamlı sözcüklere örnekler
- Akor, beste, sus işareti, nota (Müzik)
- Üçgen, dörtgen, ikizkenar (Geometri)
- Karekök, rasyonel sayılar, sayı doğrusu (Matematik)
- Sıfat, özne, yüklem, zamir, fiilimsi, zarflar (Türkçe)
- Penaltı, ofsayt, korner, frikik (Futbol)
- Sahne, dekor, perde, trajedi, komedi, dram (Tiyatro)
- Portre, tuval, fırça, palet (Resim)
- Roman, hikaye, masal, şiir, kinaye, beyit (Edebiyat)
- Tahliye, beraat, şerh, hüküm (Hukuk)
- Ölçek, plato, ova, iklim (Sosyal Bilgiler)
- Hücre, hücre zarı, solunum sistemi (Fen Bilimleri)
Terim Anlamlı Cümle Örnekleri
- Özne ve yüklem cümlenin temel unsurlarıdır. (Türkçe)
- Saydam maddeler ışığı geçiren maddelerdir. (Fen)
- Hakem penaltı düdüğünü çaldı! (Futbol)
- Ofsayt kararına itiraz edilecek. (Futbol)
- Doğal sayılar matematik konularının temelini oluşturmaktadır. (Matematik)
- Üç perdelik bir oyun bizi bekliyor. (Tiyatro)
- Üçgenin iç açılarının toplamı kaçtır? (Geometri)
- Ekinoks yılda iki kez tekrarlanmaktadır. (Coğrafya)
- Bitkiler kökleri aracılığıyla beslenme ihtiyacını karşılar. (Bitki Bilimi)
- Dairenin çapını hep birlikte bulalım. (Coğrafya)
- Şiir bir söz sanatıdır. (Edebiyat)
- Bu oyunda dekor oldukça göze batıyordu. (Tiyatro)
Terim Anlamın Özellikleri
- Terimler gerçek anlam taşırlar.
- Terimlerin yan, mecaz, deyim anlamlıları yoktur.
- Sözcükler cümleye göre terim anlam ya da başka bir anlam kazanabilir.
Terim anlamlı sözcükler belli bir alana ait özel kavramları karşıladıklarında terim anlam olurlar. Türkçemizde kelimeler cümle içerisinde farklı anlamda kullanılabildiğinden bir sözcüğün terim anlam olup olmadığına cümle içindeki anlamına göre bakarak belirlememiz hataya düşmemizi engelleyecektir.
NOT:
Sözcükler cümle içinde karşıladığı anlama göre terim anlam kazanabilir ya da kazanmaz.
Örnek 1 : “Sıfat”
Sıfatlar, niteleme ve belirtme sıfatları olarak ikiye ayrılır.
Yukarıdaki cümlede Türkçeye ait özel bir kavramı karşıladığı için altı çizili sözcük terim anlamlı olarak kullanılmıştır.
Sıfatına tükürdüğüm beni dinlemiyor bile!
Yukarıdaki örneği incelediğinizde terim anlamını kaybettiği mecaz anlam kazandığını göreceksiniz. 🙂
Örnek 2 : “Boğaz”
- Asya ve Avrupa yakasını birbirine bağlayan boğazdan geçiyoruz. (Terim Anlam)
- Boğazına bozuk para kaçmış. (Gerçek Anlam)
- Boğazımıza kadar battık. (Mecaz Anlam)
Örnek 3 : “Dünya”
Dünya‘nın uydusu Ay‘dır. (Terim Anlam)
Aydan güzel yüzü var, (Mecaz Anlam)
Gülüşünde güneş yatar. (Mecaz Anlam)
Terim Anlam İle İlgili Etkinlikler
Aşağıdaki cümlelerde geçen terim anlamlı kelimeleri bularak altlarını çiziniz.
- Doktor, usulca “neşter” diye seslendi.
- Bal petekleri altıgen şekillerden oluşur.
- Bence hakemin verdiği penaltı doğru değildi.
- Satürn’de bir gün on bin saatten daha uzundur.
- Bu yıl iki arkadaş nota eğitimi alacağız.
- Önümüzdeki ders kafiye türlerini işleyeceğiz.
- Kök ve ek konusuna biraz daha bakmalısınız.
- Şovalenin üzerindeki çalışma kime ait?
Aşağıdaki kelimeleri terim anlam ifade edecek şekilde cümlede kullanınız.
Gol
…………………………………………………………….
Ameliyat
…………………………………………………………….
Boylam
…………………………………………………………….
Yüklem
……………………………………………………………
NOT: Terim anlam konusu ile aklınıza takılan her şeyi yorum aracılığı ile sorabilirsiniz. Kısa sürede cevap verilmektedir. Başarılar dileriz.